Namazın içindeki ve dışındaki farzları

Namaz

Akıl ve baliğ olan herkese günde 5 vakit namaz farz kılınmıştır. İslam’ın 5 şartından biri olan Namaz’ın 17 rekatı farz 20 rekatı sünnet ve 3 rekatı vaciptir. Şöyle ki Sabah namazında 2 rekat sünnet 2 rekat ta farz bulunmaktadır. Öğle namazında 6 rekat sünnet 4 rekat farz bulunmaktadır. İkindi namazında 4 rekat sünnet 4 rekat farz bulunmaktadır. Akşam namazında 3 rekat farz 2 rekat sünnet bulunmaktadır. Yatsı namazı ise 13 rekat olup 6 rekat sünnet 4 rekat farz ve 3 rekat vitr namazı kılınır. Aşağıda ise Namazın içindeki ve dışındaki farzları ayrı ayrı açıklamalarıyla birlikte yer almaktadır

Namazın içindeki ve dışındaki farzları

Namazın Farzları 12 olup, yedisi namaz dışındadır. Yani namaza başlamadan öncedir. Bunlara namazın şartları da denir ki, dışındaki farzları şunlardır:

• Hadesden tahâret,
• Necasetden tahâret,
• Setr-i Avret,
• İstikbâl-i kıble
• Vakit
• Niyet
• Tahrime tekbiri

Namaz içersinde yer alan farzlar ise şöyledir.

• Kıyam
• Kıraat
• Rüku
• Secde
• Kade-i Ahire

Namazın dışındaki farzları

Hadesten Taharet

Hadesten taharet ikidir. Bunlar aşağıdaki gibidir. Eğer Abdest ve Gusül konumuzu incelemek isterseniz bu bağlantıdan bakabilirsiniz.

• Abdestsiz olanın abdest alması 
• Cünüb olanın Gusl Etmesi

Necasetten Taharet

Bedende, elbisede ve namaz kılınacak yerde pislik bulunmamasıdır. Başörtüsü başlık sarık mest ve nalın da elbiseden sayılmaktadır. Boyuna sarılan atkının sarkan kısmı, namaz kılan ile beraber hareket ettiği için pis olması durumunda namaz olmaz. Fakat yaygının (Yere veya döşeme üzerine serilen örtü) bastığınız ve başını koydunuz yeri temiz olunca başka yerinde necaset bulunsa bile namaz kabul olur. Çünkü yaygı atkı gibi bedene bitişik değildir.

Necaset iki türlüdür.

• Kaba Necaset
• Hafif Necaset

Kaba Necaset : İnsandan çıkınca abdeste veya gusle sebep olan her şey, eti yenmeyen hayvanların (yarasa hariç) yüzülmüş derisi eti pisliği ve bevli insanın ve bütün hayvanların kanı, içki, leş, domuz eti, kümes hayvanlarının pisliği ve yük hayvanlarının, koyun ve keçinin necasetleri kabadır. Kan 4 mezhepte de kaba necasettir. 

Hafif necaset : Hafif olan necasetlerden bir uzva yada elbisenin bir kısmına bulaşınca (4te1i kadarı) namaza zarar vermez. Eti yenen 4 ayaklı hayvanların bevli (idrarı) ve eti yenmeyen kuşların pisliği temizdir. Fakat elbiseye temas eden alkol (kolonya ispirto)temizlenmesi gerekmektedir.

Setri Avret

Mükellef olan insanın açması ve başkasına göstermesi haram olan yerlerine Avret mahalli denir. Hanefi mezhebine göre erkeklerin avret mahalli, göbek altından diz altına kadardır. Diz avrettir. Buralar açık olarak kılınan namaz kabul olmaz. Yine kadınların ise avuç içleri ve yüzleri dışındaki her yeri avret mahallidir. Fakat ellerinin üstünün avret mahalli olmadığı da bir çok kitapta yazılmıştır. Kadınların ayaklarına avret değildir diyen alimler olsa da bu alimler namazda örtmesi ve sokakta örtmeleri gerektiğini belirtmektedir (mekruh denilmektedir). İbni abidin (R.A.) diyor ki avret yerlerini örtmek hem namazda hem de namaz dışında farzdır.

Setri Avret konusuna daha geniş yer verdiğimiz diğer bir makalemiz için buraya tıklayabilirsiniz.

İstikbal-i Kıble

Namazı kıbleye karşı kılmaktır. Kıble için kılmak değildir. Kıble önceden Kudüs idi Hicretten 17 ay sonra Şaban ortalarında salı günü öğle veya ikindi namazının 3. rekatındayken kabe’ye dönülmesi emredildi.

Vakit

Namazı vaktinde kılmak anlamına gelmektedir. Mukaddimet-üs salat ve Tefsir-i Mazhari deki hadisi şerifte buyruldu ki 

Cebrail A.s kabe kapısı yanında iki gün bana imam oldu. İkimiz fecr doğarken sabah namazını, güneş tepeden ayrılırken öğleyi, herşeyin gölgesi kendi boyu olunca ikindiyi, güneş batarken [üst tarafı gayb olunca] akşamı ve şafak kararınca yatsıyı kıldık. İkinci günü de sabah namazını hava aydınlanınca öğleyi herşeyin gölgesi kendi boyunun iki katı olunca, ikindiyi bundan hemen sonra alşamı oruç bozulduğunda yatsıyıda gecenin üçte biri olduğu zaman kıldık. Sonra ya Muhammed senin ve geçmiş peygamberlerin namaz vakitleri budur. Ümmetin beş vakit namazı bu kıldığımız iki vakit arasında kılsınlar dedi.

Saadet-i Ebediyye Tam İslam ilmihali Sayfa 155-156

Niyet

İftihat tekbiri söylerken niiyet edilir. Daha önce de niyet etmek caizdir. Hatta cemaatle namaz kılmak için evinden çıkan kimse niyet etmeden imama uysa caiz olur. Fakat yolda namazı bozan şeylerden birini yapmamak gerekir.

İftihat tekbirinden sonra edilen niyet sahih olmaz ve o namaz kabul olmaz. Farzlarda ve vaciplerde de niyet edilirken hangi namazın farzını kılacaksak ona göre niyet etmek gerekir. (Örn: Allah’ım niyet eyledin bugünkü öğle namazının farzını kılmaya)

Tahrime tekbiri

Tahrime namaza duruken Allahu ekber demektdir ki buda farzdır. Başka kelime söylemekle olmaz. Bu tahrime tekbiri namazın şartlarındandır.

Erkekler ellerini kulağa kadar kaldırarak Kadınlar ise iki ellerini omuz hizasında kaldırır ve iftitah tekbirini getirir. Sonra sağ eli sol elin üzerine koyarak göğsüne kor.

Tahrime tekbîri, AAAllahü ekbaar gibi uzun söylenirse yada 
imâmdan önce, ekber denirse  namaz  olmaz.

* Hanefîlerin çoğuna göre, iftitah tekbiri, namazın bir rüknü değil, bir şartıdır ve namazın dışındadır. Ancak namazın rükünlerine iyice bitişik olması sebebiyle, rükün kabul edilmesi daha uygun bulunmuştur. Diğer üç mezheb imamları da iftitah tekbîrini rükün kabûl ederler.

Namazın İçindeki Farzları

Kıyam

Namazın 5 rüknünden birincisi kıyamdırç Kıyam ayakta durmak demektir. Ayakta duramayan hasta oturarak kılar. Oturamayan hasta sırt üstü yatıp başı ile kılar Yüzü semaya karşı değil kıbleye karşı olması için başı altına yastık koyulmalıdır.

Kıraat

Sünnetlerin ve vitrin her rekaatinde ve yalnız kılarken farzların iki rekaatinde ayakta Kuran’ı Kerim’den bir sure okumak farzdır. Kısa sure okumak daha sevaptır. Sureden sonra rükuya eğilinir.

Rüku

Rüku sureden sonraki eğilme durumudur. Erkekler parmaklarını açarak dizleri üstüne kor sırtını ve başını düz tutar. Rükuda en az 3 kere “Sübhane rabbiyel azim” denir. Yalnız üç kere okumadan imam başını kaldırırsa kılan kişide kaldırır.Rükuda bacaklar ve kollar düz tutulur Rükudan kalkarken “Semi’allahü limen hamideh” demek imama ve yalnız kılana sünnettir. Bunun arkasından yalnız kılan yada cemaat “Rabbena lekel hamd” der ve secdeye inilir.

Secde

Secdede el parmakları birbirine bitişik kıbleye karşı kulaklar hizasında baş iki elin arasına gelecek şekilde olmalıdır. Alnın yere (temiz yere) değmesi farzdır denilerek burnunda yere değmesi vaciptir denildi. Secde anında iki ayağı hiç olmazsa iki ayaktan birer parmağı yere koymak gereklidir. Yani iki ayak yerden kesilirse namaz sahih olmaz.

Ka’idei Ahire

Son rekaatda tehiyat okuyacak kadar oturmak fazdır. Erkekler otururken sol ayağını parmakları sağ ayağına dönük olacak şekilde yere koyar. Bu ayağın üzerine oturur. Sağ ayağını dik tutar. Bu sağ ayağın parmakları yere değer. Topuğu yukarıda olur. Kadınlar teverrük ederek oturur. Yani kaba etlerini yere koyarak oturur. Uylukları birbirine yakın olur ayaklarını sağ taraftan dışarı çıkarırlar.

Namazın içindeki ve dışındaki farzları bu şekildeydi. Sizin için sıralamış ve detaylı açıklamış olduk. İlave bilgi için tıklayınız :
Gusül Abdesti Farzları Nelerdir ?
Abdest’in farzları ve sünnetleri nelerdir?